در دوره فعاليت سازمان فناوري اطلاعات در دولت يازدهم، اين سازمان همواره خدماتي از توسعه دولت الکترونيک تا افزايش ظرفيت پهناي باند و در صدر آنها توسعه شبکه ملي اطلاعات را دنبال کرده و وعده‌هايي داده است که برخي به سرانجام رسيده و بعضي در نوبت قرار دارند تا روند توسعه آنها تکميل شود.
وايمکس نيوز - نصرالله جهانگرد - رييس سازمان فناوري اطلاعات - در اولين ماه از سال 1394، اهداف سال سازمان فن‌آوري اطلاعات را توسعه خدمات مشترک فن‌آوري اطلاعات بين مردم، پنجره واحد خدمات کشوري، ساماندهي مراکز داده دولتي و حمايت از مراکز داده خصوصي، پايش پروژه‌هاي کليدي کشور و همکاري براي توسعه خدمات دستگاهي اعلام کرده و مواردي مانند توليد محتوا، خدمات ابري، دولت همراه، دسترسي آزاد به اطلاعات، مهاجرت به IPV6 و اينترنت اشيا را از ديگر خدمات سازمان دانسته بود. وي شبکه ملي اطلاعات را شفاف‌ترين برنامه اجرايي سازمان فناوري اطلاعات دانسته و اظهار کرده بود اين شبکه قابليت اندازه‌گيري توسط کل مردم را دارد و همه ميزان پيشرفت اين شبکه را حس مي‌کنند.
همچنين جهانگرد سال گذشته ابراز اميدواري کرده بود که تا سال 94 با رعايت ملاحظات امنيتي و فني هيچ محدوديتي براي سرعت نداشته باشيم.
شبکه ملي اطلاعات
طرح پروژه شبکه ملي اطلاعات (اينترانت) به حدود 10 سال قبل بازمي‌گردد اما طبق گفته‌هاي محمود واعظي، دولت يازدهم از ابتدا تصميم گرفت در دو سال اول برنامه پنج ساله پنجم اين موضوع را اجرايي کند و آن را در اولويت کار خود قرار داد، که البته تا پايان برنامه پنجم توسعه مدت زيادي باقي نمانده است.
از سال 84 و ابتداي راه‌اندازي اينترانت، حدود هزار ميليارد تومان و امسال نيز بودجه‌اي دو هزار ميليارد توماني به اين شبکه اختصاص يافته است، با اين وجود در دولت جديد، انتقادات زيادي به تاخيرهاي پيش آمده در مسير اجراي اين پروژه وارد شده است.
در همين راستا در آبان‌ماه سال گذشته، سازمان فناوري اطلاعات اعلام کردکار طراحي شبکه ملي اطلاعات به پايان رسيده و براي ايجاد محتوا در اين شبکه با شرکت‌هاي اپراتوري توافقاتي صورت گرفته است.
جهانگرد همچنين اوايل تير ماه سال جاري مهم‌ترين مساله کشور و دولت در حوزه ارتباطات را ايجاد يک شبکه ارتباطي دانست که مديريت و اختيار کامل تراکنش‌هاي آن در چرخه مديريت ايران باشد و عنوان کرده بود ما موفق شده‌ايم در تعاملات بين‌المللي اولين مرکز آدرس‌هاي جهاني اينترنت را به ايران آورده و نصب کنيم و اکنون شاهديم ديتاي کشور که زماني 90 درصد آن در آغاز دولت خارجي بود، تا حدود 40 درصد به داخل کشور برمي‌گردد که هدف ما آن است که اين رقم را به 70 تا 80 درصد برسانيم.
وي با توجه شرايط موجود، ابراز اميدواري کرده بود تا پايان سال به اهداف تعريف شده نزديک شده و با توجه به سرمايه‌گذاري‌هاي مربوط به تامين زيرساخت‌ها، حتي تا بالاي هشت مگ نيز در اختيار افرادي که نياز دارند قرار بگيرد.
رئيس سازمان فناوري اطلاعات در پاسخ به اين سوال که آيا طبق وعده‌هاي داده‌شده تا پايان امسال دسترسي به شبکه ملي اطلاعات در شهرهاي بزرگ عملياتي خواهد شد، اظهار کرده بود: بخش اصلي کار دسترسي مردم به شبکه ملي اطلاعات تا پايان سال انجام مي‌شود، اما براي تغيير تکنولوژي مبتني بر صوت به ديتا، کل معماري داده تغيير مي‌کند و اين تغيير به تدريج تکميل مي‌شود.
البته جهانگرد بر اين باور است همين حالا هم دسترسي به شبکه ملي اطلاعات وجود دارد و براي مثال در هر نقطه از کشور اين امکان وجود دارد که يک بليت را از طريق کارت بانکي خود خريداري کنيد که در واقع با اين شيوه دو سازمان بزرگ کشور (بانک و راه‌آهن) به شما خدمات ارائه مي‌کنند؛ اما بايد در اين زمينه ظرفيت‌ها ارتقا پيدا کند.
در اين بين، عباس آسوشه، معاون فناوري مرکز ملي فضاي مجازي اواسط تابستان تاکيد کرد طبق الزامات تصويبي در شوراي عالي فضاي مجازي با چيزي که شبکه ملي اطلاعات مي‌ناميم فاصله زيادي داريم و با توجه به آن بايد در برنامه ششم حداقل به 50 درصد ترافيک داخلي نسبت به ترافيک خارجي دست يابيم.
جهانگرد اما در نمايشگاه تلکام درباره وعده کاهش قيمت با اجرايي شدن شبکه ملي اطلاعات اظهار کرد استراتژي وزارتخانه اين است که هزينه دسترسي مردم براي اينترنت به حداقل برسد.
وي در آذر ماه، در نمايشگاه الکامپنيز با بيان اينکه گزارش‌هاي کتبي درباره شبکه ملي اطلاعات به زودي اعلام مي‌شود، اظهار کرد شبکه ملي اطلاعات داراي روندي تکاملي است و اکنون در فاز اول که مربوط به دسترسي به اين شبکه مي‌شود تمهيداتي انديشيده شده تا مردم در نقاط مختلف به اينترنت دسترسي داشته باشند، اما در گام‌هاي بعدي موضوعاتي مانند ظرفيت دسترسي، سرعت، امنيت، قيمت و مواردي از اين دست مورد توجه قرار خواهد گرفت و تا اواسط سال آينده در خصوص شبکه ملي اطلاعات به شرايط مطلوب نزديک مي‌شويم.
تقويت شبکه هاي اجتماعي داخلي
جهانگرد با توجه به جنبه‌هاي اقتصادي استفاده از شبکه‌هاي اجتماعي و شبکه هاي موبايلي معتقد است شهروندان ايراني مي‌توانند استفاده از سرويس‌هاي سايت‌هاي ايراني اين ارزش اقتصادي را به آنها دهند.
وي در اين باره توضيح مي‌دهد: شبکه‌هاي اجتماعي بيرون از ايران زودتر راه افتاده‌اند و شبکه‌هاي مشهوري با تيراژ بالا و کاربران زياد هستند اما ما در سطح ملي مصريم که شخصيت‌هاي سياسي، فرهنگي از بستر شبکه‌هاي ايراني مانند کلوپ، زيگور، آپارات و تبيان استفاده کنند چرا که اين شبکه‌ها امنيت بيشتري دارند و برخي از آنها توان رقابتي مناسب را نيز دارا هستند.
البته معاون وزير ارتباطات اينکه ظرفيت فني شبکه‌هاي داخلي نمي‌تواند هم‌عرض با شبکه‌هايي مانند گوگل باشد را امري طبيعي مي‌داند اما معتقد است بسياري از کشور‌ها مي‌توانند پاسخگوي نياز خود در درون کشورشان باشند و ما نيز بايد براي اين امر تلاش کنيم و محصولاتي را در اين زمينه طراحي کنيم و مردم نيز از آنها استفاده کنند تا رضايت آنها به دست بيايد.
وي معتقد است هيچگونه دسترسي دولتي به اطلاعات کاربران در شبکه‌هاي اجتماعي داخلي وجود ندارد و اظهار مي‌کند: بنا نيست که در وزارتخانه ما در شبکه هاي اجتماعي داخلي و حوزه خصوصي مردم هيچ نوع دخالت يا ورودي داشته باشيم و تا به حال نيز روي هيچ شبکه‌اي، دستگاه‌هاي نظارتي هيچگونه نفوذي نداشتند.
اجرايي هر چه بيشتر دولت الکترونيک
رئيس سازمان فناوري اطلاعات از سال گذشته، از مهم‌ترين اقدامات اين سازمان را دولت الکترونيکي مي‌داند که در سطح ملي تاسيس شده و سال 94 را سال بروز اين خدمات اعلام مي‌کند.
وي در اين خصوص اظهار کرده بود: در سطح دولت الکترونيکي به سازمان‌ها کمک مي‌کنيم تا برنامه‌هايشان را اجرا کنند و در اختيار مردم قرار دهند، برخي از اين سازمان‌ها مثل ثبت احوال، شهرداري‌ها و بانک‌ها وضع خوبي دارند و براي بسياري از خدمات اين بخش‌ها افراد نيازي ندارند در گيشه‌ها بايستند. نظام ماليات و گمرک نيز در اين زمينه‌ها برنامه‌ريزي مي‌کنند و انتظار داريم برنامه‌هاي دولت الکترونيک در کليه دستگاه‌هاي کشور اجرايي شده و خدمات آن را مردم ببينيد.
موتورهاي جست‌وجوگر ملي و مزايايشان
جهانگرد افزايش ابزارهاي حضور زبان فارسي در فضاي وب و اينترنت را از اقدامات سازمان فناوري اطلاعات مي‌داند و مي‌گويد: انواع ابزارهاي موتور جست‌وجو، وب، افزايش حجم داده‌هاي فارسي از جمله برنامه‌هاي سازمان است و از مزاياي استفاده از جست‌وجوگرهاي ايراني نسبت به موتورهاي جست‌وجوي بين‌المللي اين است که با توجه به نوع کد‌گذاري انجام شده، داده‌هاي بيشتري را از زبان فارسي نمايش مي‌دهد.
وي معتقد استسرعت نمايش نتايج در موتور فارسي‌جو يا يوز به عنوان جست و جوگر بومي، از جمله مسائل تکنيکي است و کاربران با استفاده از اين موتورهاي جست‌وجو و تجربه درباره سرعت پايين مي تواند به برنامه‌نويسان اين شبکه‌ها منتقل شود و به مديران سايت هشدار دهد که خود را اصلاح کنند و لازم است اين جويشگرها نسبت به نمونه‌هاي خارجي مزيت‌هايي داشته باشند تا کاربران به استفاده از آنها ترغيب شوند.
با وجود هزينه‌هاي کلان راه‌اندازي موتورهاي جست‌وجو، واعظي و جهانگرد معتقدند اين موتورها براي رقابت با گوگل طراحي نشده‌اند بلکه راه‌اندازي «يوز» يا «پارسي‌جو» قدم‌هايي براي تکميل شبکه ملي اطلاعات به حساب مي‌آيند.
تجهيز مکان‌هاي بزرگ به واي‌فاي تا پايان 94
با گسترش ضريب نفوذ اينترنت در کشور و افزايش تعداد کاربران، طرح ارائه واي فاي شهري از مدتي پيش در دستورکار وزارت ارتباطات قرار گرفته است و جهانگرد در روزهاي پاياني سال 93 از تجهيز مکان‌هاي بزرگ به واي‌فاي تا پايان سال 94 خبر داده و اظهار کرده بود بر اساس اين طرح بيشتر نقاط پرترافيک مجهز به اينترنت واي فاي مي‌شود.
وي بيان کرده بود: اين طرح، دسترسي را به اينترنت فوق‌العاده، ارزان و راحت مي‌کند که کاربران مي‌توانند در دانشگاه تا ترمينال‌هاي بزرگ، ميدان‌هاي بزرگ، معابر بزرگ و عمومي به راحتي با هر ابزاري که واي فاي دارد به اينترنت وصل شود. بعضي از اين شبکه‌ها مي‌تواند رايگان باشد و برخي با اشتراک سيم‌کارت، سرويس بدهد و اين امر بستگي به انواع سبد‌هاي خدماتي دارد.
بر اين اساس، همزمان با ايام نوروز 94خدمات اينترنت پرسرعت بيسيم مبتني بر فناوري واي‌فاي در مجموعه تفريحي-ورزشي توچال تهران تحت پوشش شبکه «واي- فاي ايرانسل» در دسترس گردشگران قرار گرفت.
همچنين داود زارعيان - سخنگوي شرکت مخابرات ايران- با اشاره به 167 هزار کيوسک تلفن عمومي فعال در سطح کشور، از احتمال استفاده از کيوسک هاي تلفن عمومي براي واي فاي شهري خبر داده بود.
مهاجرت از IP4 به IP6
آدرس IP يا Internet Protocol Address شناسه‌اي است که پروتکل به وسيله آن مي‌فهمد که داده‌ها يا درخواست‌ها به کدام کامپيوتر فرستاده يا از کدام يک دريافت خواهند شد.
پروتکل IPv4 از آدرس‌هاي 32 بيتي تشکيل شده است بدين معني که اين فضا اجازه آدرس‌دهي حدود 4.3 ميليارد آدرس را مي‌دهد در حالي که IPv6 از آدرس وب 128 بيتي تشکيل شده که ظرفيت ميلياردها آدرس جديد را دارد. از آنجا که نسخه 4 پروتکل اينترنت ديگر توان پاسخگويي نيازها را ندارند، به همين دليل عبور از نسخه 4 به نسخه 6 امري ضروري است.
کشور ماه در حال حاضر در اين حوزه در منطقه صفر قرار دارد درحالي که تقريبا 10 درصد از به کاربران منطقه به IPV6 گذر کرده‌اند وکشورهاي متعددي هستند که ضريب استفاده از IPV6 در آنها به 9 هم رسيده است.
در همين راستا سال گذشته علي اصغر انصاري - معاون توسعه و مديريت شبکه ملي اطلاعات - از فراهم شدن زيرساخت فني مورد نياز براي پشتيباني از آدرس‌هاي عددي نسخه شش و آمادگي زيرساخت فني براي پشتيباني از IPV6 از سال آينده خبر داد؛ در حالي که بنا بر اظهارات جهانگرد تا سال 1397 به تدريج حذف دامنه‌هاي IPV4 آغاز خواهد شد و اين گذر در ايران تا سال 1400 صورت خواهد گرفت.
رئيس سازمان فناوري اطلاعات در اين باره مي‌گويد: براساس برنامه‌ريزي‌هايي که در حال حاضر صورت گرفته اين گذر حدود پنج تا شش سال زمان خواهد برد، زيرا ما نمي‌خواهيم به سازمان‌هاي مختلف و بخش‌هايي که تجهيزات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري مطابق با IPV4 را خريداري کرده‌اند فشاري وارد شود، اما هرچه ورود به IPV6 سريع‌تر اتفاق افتد صرفه اقتصادي بيشتري به دنبال خواهد داشت.
افزايش ظرفيت پهناي باند
از مهم‌ترين موضوعات مطرح در حوزه ارتباطات از ابتداي عمر دولت يازدهم، افزايش ظرفيت پهناي باند بود و وزير ارتباطات و رييس‌جمهور نيز نارضايتي خود از وضعيت شبکه پهن‌باند را بارها ابراز کردند و خواستار بهبود اين وضعيت شدند.
در اولين ماه‌هاي نيمه دوم سال 92 جهانگرد به کمبود جدي پهناي باند و لزوم آزادسازي آن اشاره کرد و 1000 پورت اينترنت پرسرعت را لازمه دستيابي به اهداف تعيين شده در برنامه پنجم توسعه دانست که با گذشت حدود دو سال، علي‌اصغر انصاري، معاون توسعه و مديريت شبکه ملي اطلاعات اعلام کرد در بخش ارتباطات پهن باند ثابت قريب به 10 ميليون پورت پرسرعت ثابت داريم.
واعظي نيز بارها به افزايش پهناي باند اينترنت داخلي در دولت تدبير و اميد اشاره کرده و در اين رابطه مي‌گويد: پهناي باند اينترنت داخلي در ابتداي دولت 620 گيگابيت بر ثانيه بوده، امروز به 2400 گيگابيت بر ثانيه رسيده و تا 4000 گيگابيت بر ثانيه نيز افزايش خواهد يافت و اين روند توسعه‌اي بايد ادامه پيدا کند زيرا شبکه ملي اطلاعات و دولت الکترونيک بدون پهناي باند داخل امکان پذير نيست.
در همين راستا رييس سازمان فناوري اطلاعات در اسفند سال 93 و اوايل 94 وعده دادبراساس قانون برنامه پنجم تا پايان سال جاري 1394 وزارت ارتباطات دسترسي 60 درصد خانوارها و صد درصد کسب و کارها را به اينترنت پهن باندي با ظرفيت 4 مگابيت فراهم کند.
همچنين بنا به اظهارات سازمان فناوري اطلاعات مقرر است در برنامه ششم توسعه که تا پايان سال 1399 به پايان مي‌رسد، ضريب نفوذ اينترنت به 100 درصد رسيده و پهناي باند آن معادل 20 مگابيت باشد. در برنامه هفتم توسعه که در سال 1404 به پايان مي‌رسد نيز برنامه‌ريزي‌ها بر اين اساس است که ضريب دسترسي 100 درصد و پهناي باند 100 مگابيت باشد.
جهانگرد در همايش تعيين راهکارهاي توسعه شبکه توزيع محتوا در بستر شبکه ملي اطلاعات با بيان اينکه در حال حاضر زبان ارتباطي کاملا به تصوير و ويدئو نزديک شده است و مواردي مانند متن و صدا از دستور کار خارج شده‌اند، در خصوص اصلاح نظام قيمت‌گذاري پهناي باند گفت: با توجه به اينکه سرويس‌هاي موبايلي اکنون بيشتر جنبه ارتباط ويدئويي دارند و دسترسي به هر نوع ويدئو از اين طريق ممکن است قرار شده نظام‌نامه مربوطه را اصلاح کنيم تا به زودي مسير دسترسي به لايه خدمات زيرساختي که باعث تسهيل خدمت‌دهي به کاربران مي‌شود، اصلاح شود.
ديگر خدمات سازمان فناوري اطلاعات
رييس سازمان فناوري اطلاعات در نمايشگاه الکامپ در خصوص قوانين کپي‌رايت و رعايت آنها در ايران اعلام کرد: در خصوص کپي‌رايت محصولات ديجيتال و مولتي‌مديا نهادهاي مختلف نظرات متفاوتي دارند که در حال انجام کار کارشناسي روي اين موضوع هستيم تا اگر مجلس موافق بود اين موضوع را اجرايي کنيم.
جهانگرد همچنين در خصوص مبلغي که سال گذشته به عنوان وام حمايت از شرکت‌هاي دانش‌بنيان در نظر گرفته شده و ارائه نشده بود توضيح داد: اين اعتبارات بازگشت داده نشده و باقي‌مانده آنها در حساب مانده و مجددا ارائه مي‌شود.
به گفته جهانگرد، ارتقاء شرايط امنيتي شبکه ملي اطلاعات بر پايه يک ساختار امن و پرتوان در عرصه ملي و همچنين تسهيل شرايط کسب و کار حوزه فاوا براي شرکت هاي جوان و دانش بنيان از ديگر محورهاي مصوب براي توسعه فاوا در دولت يازدهم محسوب مي شود.
جهانگرد همچنين در جلسه کميته تخصصي خدمات زير بخش‌هاي ارتباطات و فناوري اطلاعات برنامه ششم توسعه، تدوين اين برنامه را در بخش ICT نيازمند بهره گيري از تجارب بين المللي و همراهي نخبگان اين عرصه دانست و بر جلب آراي نخبگان براي تدوين برنامه ششم توسعه در بخش ICT تاکيد و اظهار کرددر زنجيره اقتصاد کشور سهم ارتباطات و فناوري اطلاعات افزايش يافته که در تدوين اين برنامه بايد به گونه اي عمل کنيم که سهم اين بخش در توليد ناخالص داخلي GDP به هشت درصد برسد.
با توجه به سرمايه گذاري حدودا 3000 ميليارد توماني در بخش فناوري اطلاعات در دولت يازدهم به گفته رييس سازمان فناوري اطلاعات ايران و همچنين تاکيد وي بر عقب بودن يک دهه‌اي از برنامه توسعه و لزوم استفاده از تجارب دنيا براي مديريت اين فشردگي زماني، بايد ديد تا پايان سال جاري که همزمان با پايان برنامه پنجم توسعه نيز هست، چه ميزان از وعده‌هاي سازمان فناوري اطلاعات محقق مي‌شود و گام بعدي اين سازمان براي برنامه ششم چيست.
منبع : ايسنا